Eğitim sistemleri genel olarak tüm dünyada eleştirilerin merkezinde yer alıyor. Tüm ülkelerin eğitim sistemlerinin kendi dinamikleri var. Hollanda eğitim sisteminde, dersler okulda öğreniliyor ve okul eve taşınmıyor. Çocuklara okul sonrasında oyun oynamak, hobilerini gerçekleştirmek ya da arkadaşları ile görüşmek için oldukça kıymetli bir zaman kalıyor. Hollanda eğitim sistemi ve Türkiye eğitim sistemi karşılaştırmasında benim açımdan en çok öne çıkan fark, bu süre. Hollanda eğitim sistemi nasıl ya da Hollanda’da okullar paralı mı gibi soruların yanıtlarını sizin için vermeye çalıştım. İşte Hollanda eğitim sisteminin avantajları ve Hollanda okullarında eğitim almak için nedenler…

Yazıyı okumaya başlamadan önce, sizlere Hollanda eğitim sisteminde yaşadığım ilk kültür şokunu anlatayım; Asya’nın öğretmeninden mail geldi. Yarın okulda su savaşı var, lütfen çocucuğunuz yanına su tabancası, havlu, mayo ve yedek kıyafet koymayı unutmayın diye. Okula gittiğimizde öğretmen mayosuyla elinde su tabancasıyla çocukları ıslatıyordu,diyeceklerim bu kadar 🙂

Hollanda’da Eğitim Kaç Yaşında Başlar?

Hollanda’da 5 ila 16 yaşları arasında eğitim zorunludur. 5. yaş günlerinden itibaren tüm çocuklar okula gitmek zorundadır

Eğitim dili Hollandaca’dır, ancak giderek daha fazla okul ve üniversite İngilizce dilinde eğitim vermeye başlamıştır. Hollanda’daki çocuklar 8 yıllık ilköğretim, 4, 5 veya 6 yıllık ortaöğretim (okul türüne bağlı olarak) alırlar. İlkokul 8 yıldan oluşur. Grup 1’den grup 8’e (12 yaş). Daha sonra öğrenciler bir ortaokula geçerler.  

İlkokulun son yılı olan 8. grupta, öğrenciler ortaöğretim için merkezi bitirme sınavına girerler (Centrale Eindtoets Basisonderwijs). Bu, öğrencilerin son sekiz yılda ne öğrendiklerini ölçen bir yetenek testidir. Öğrenciler, Hollandaca dil ve anlama becerilerini, matematiği, çalışma becerilerini ve dünyaya yönelimlerini (Eğitim pratiğinde, ‘dünya yönelimi’ genellikle tarih (zaman), coğrafya (mekân) ve doğa ve teknolojinin bilgi alanları için toplu bir isim olarak kullanılır.)test eden soruları cevaplarlar.

Daha önce bu testleri Cito adlı bir vakıf tasarlamıştı. 2014-15 öğretim yılından bu yana, Eğitim Bakanlığı Cito sınavının yanı sıra birkaç başka sınavı da resmi olarak onayladı (örneğin, Route 8 veya IEP). Tüm ilkokul öğrencileri bitirme sınavına katılmalıdır.

Son test yapılmadan önce, 8. grup öğretmeni her bir öğrenciye hangi ortaöğretim seviyesinin en uygun olacağını değerlendirir. Önerilerini, öğrencinin 8. gruptaki test puanları, zekası, öğrenmeye karşı tutumu, öğrenmeye istekliliği, ilgi alanları ve motivasyonu gibi çeşitli faktörlere dayandırırlar. Bu son testin sonucuna ve öğretmenin tavsiyesine dayanarak, öğrenciler uygun orta öğretim seviyesi için bir okul tavsiyesi (okul tavsiyeleri) alırlar.

Test sonuçları öğretmenin tavsiyesinden daha yüksekse, ortaokul tavsiyesi yükseltilebilir. Test sonuçları daha düşükse, öğretmen ileriye dönük bir yol önerir.

Hollandada Okullar Ücretsiz mi ?

Hollanda okullarının çoğunda eğitim ücretsiz olsa da, okul gezileri, kutlamalar (Sinterklaas / Noel), özel bir müzik öğretmeni gibi ekstra şeyler için velilerden gönüllü katkı payı(ouderbijdrage) talep ederler. Bu ücret zorunlu değildir.( Kızımın gittiği okulda bu ücret 35 Euro)

Eğitim, Kültür ve Bilim Bakanlığı (OCW), eğitim, kültür, bilim, araştırma, cinsiyet eşitliği ve iletişimden sorumlu Hollanda Bakanlığıdır.  Özel okullar dışında, tüm okullar bu bakanlık tarafından finanse edilmektedir. Özel okul sayısını Türkiye ile kıyaslarsanız neredeyse yok denecek kadar azdır.  Bakanlık, tüm okulların uyması gereken kalite standartlarını, temel hedefleri, kazanım hedeflerini ve sosyal hedefleri belirler

Hollanda’da okula devam yasası (leerplichtwet) çok katıdır. Çocukların sadece çok özel nedenler (sağlık) yüzünden okula gitmemesi durumuna göz yumulur. Çoğu okulun kendi uygulaması var ve çocuğunuz okula gidemeyecekse bu uygulama üzerinden okula bildirmeniz gerekiyor.

Hollanda’da Orta Öğretim Nasıl?

Ortaokul üç ana eğitim düzeyi sunar:  VMBO (Vocational Secondary Education) , HAVO (Hoger algemeen voortgezet onderwijs) ve VWO ( Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs )

VWO – (Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs) üniversite öncesi eğitim mümkün olan en yüksek’ düzeydir, havo ortadadır ve vmbo ‘en düşük’ düzeydir.

VMBO, çocuklar arasındaki bu farklılıkları dikkate alır ve dört öğrenme yolu sunar:

Teorik Öğrenme, karma öğrenme, çerçeve-mesleki öğrenim yolu, temel mesleki öğrenme yolu

– Temel mesleki öğrenme yolu (vmbo-bazlı veya vmbo-b)
Meslek öncesi orta öğretimde, haftada 12 saat mesleki eğitim (pratik dersler) ve Felemenkçe ve İngilizce, aritmetik ve matematik, insan ve toplum ve sanat ve kültür gibi ileri genel (AVO) dersler alırsınız. Bundan sonra mbo üzerinde devam edebilirsiniz.

-Çerçeve-mesleki öğrenme yolu (vmbo-framework veya vmbo-k)
Meslek öncesi orta öğretim öğrencisi olarak ayrıca haftada 12 saat mesleki eğitim (pratik dersler) alırsınız ve buna ek olarak meslek öncesi orta öğretim temelindekiyle aynı genel orta öğretim konularını alırsınız, sadece biraz daha zor. Bundan sonra eğitiminize mbo’da devam edebilirsiniz.

-Karışık öğrenme yolu (vmbo-gl)
Karma öğrenme parkurunda, esas olarak genel orta öğretim dersleri ve bir pratik ders alırsınız. AVO konuları yine biraz daha zor. Bundan sonra MBO’da eğitiminize devam edebilir veya HAVO’ya geçebilirsiniz.

– Teorik öğrenme yolu (vmbo-t veya vmbo-tl) veya mavo
Teorik parkurda sadece genel teorik konuları alırsınız. Bu öğrenme yoluna bazen MAVO da denir. Konular, karma öğrenme parkurundaki ile aynı seviyededir. Bundan sonra MBO’da eğitiminize devam edebilir veya HAVO’ya geçebilirsiniz.

MAVO, VMBO ile mümkün olan ‘en yüksek’ seviyedir, bu seviye iki çalışma yolu sunar: teorik ve pratik. MAVO’dan sonra, bir çocuk HAVO’nun son birkaç yılına geçmeye veya orta mesleki eğitime başlamaya karar verebilir. Kader seviyesi ortadadır. Bir çocuk VMBO seviyesinden mezun olduktan sonra orta mesleki eğitime başlayacaktır. Bir çocuk havo’yu tamamladığında HBO (yüksek öğrenim) ile başlar. VWO’yu tamamlayan bir çocuk HBO’ya veya üniversiteye (yüksek öğrenim) gidebilir.

Görselden daha iyi anlayabilirsiniz;

Yüksek eğitime götüren iki genel eğitim programı, HAVO (beş yıl) ve VWO’dur (altı yıl). Öğrenciler yeteneklerine göre seçim yaparlar ve VWO daha titiz olmasına rağmen, hem HAVO hem de VWO seçici orta öğretim türleri olarak nitelendirilebilir. HAVO diploması, HBO’ya (uygulamalı bilimler üniversiteleri) kabul için asgari gerekliliktir, ancak bir MBO Diploması aldığınızda HBO’ya girebilirsiniz. VWO müfredatı öğrencileri üniversiteye hazırlar ve VWO diploması WO’ya (araştırma üniversiteleri) gidebilme imkanı sunar, ancak HBO’nun ilk yıl programını başarıyla tamamladıktan sonra üniversiteye girebilirsiniz.

MBO (middelbaar beroepsonderwijs -orta mesleki eğitim )diplomasını alan öğrencilerin HAVO düzeyinde eğitimin son iki yılına katılarak HAVO sınavına girmeleri ve HAVO diplomasına sahip öğrencilerin VWO düzeyinde eğitimin son iki yılına katılarak VWO sınavına girmeleri mümkündür. Altta yatan mantık, bunun öğrencilere daha ileri bir yüksek öğrenim düzeyine erişim sağlamasıdır. Bu sistem, çocuğun olgunlaşmamışlığının veya kendini tanımamasının olumsuz etkilerini azaltmak için bir güvenlik ağı görevi görür. Örneğin, parlak bir öğrenci motive olmadığı için VMBO’ya gönderildiğinde, ancak daha sonra potansiyelini keşfettiğinde veya daha iyiye ulaşma arzusunu edindiğinde, öğrenci sadece bir yıl daha harcayarak HAVO’ya geçerek daha yüksek bir seviyeye ulaşabilir.

Yükselmenin yanı sıra, öğrencilerin daha düşük bir eğitim seviyesine indirilebileceği de bir sistem. Örneğin, bir öğrenci orta öğretime baş edemeyeceği bir okul düzeyine girdiğinde veya eğitime ilgi duymadığında ve bu da düşük notlarla sonuçlandığında, VWO’dan HAVO’ya, HAVO’dan VMBO’ya ve diğer okullardan VMBO’ya gönderilebilir.

Hollanda Okul Saatleri

Okullar kendi saatlerine karar verebilir. Genellikle okul 8:30 ile 8:45 arasında başlar ve 15:00 ile 15:15 arasında biter. Yaklaşık 45 dakika ile 1 saat arasında çocukların eve gidebileceği veya okulda öğle yemeği yiyebileceği bir öğle yemeği molası vardır (overblijven/TSO). Öğle yemeğini evden kendileri getirmek zorundalar. Ekmek arasına konulan bilumum şey kabul edilir, bazı okullar evden getirilen sıcak yemekleri de kabul ediyorlar. Hollanda diyince aklıma artık önce ekmek, sonra leopar geliyor 🙂

*Deneyimli bir veli olarak yeni gelen velilere söyleyeceğim şeyler; iki matara alın biri suluk diğeri de öğle yemeğinde yemeğin yanında içmesi için. Meyve kabı ve yemek kabını ayrı koyun. Bir de yemek ile ilgili değil ama spor için mutlaka ayrı bir spor ayakkabı hazırlayın.

Hava müsait olursa, öğle yemeğinden önce veya sonra dışarıda oynarlar. (Hollandalılara göre her hava dışarı çıkmak için müsaittir. 🙂

Bazı okulların, tüm öğrencilerin okulda öğretmenleriyle birlikte sınıfta öğle yemeği yedikleri sürekli bir programı (continurooster) vardır.

Hollanda’da Eğitim Sistemi İyi mi?

Hollandalılar eğitim sıralamasında birçok alanda üst sıralarda yer almaktadır. Dünya Ekonomik Forumu, Hollanda’yı dünyanın en eğitimli üçüncü ülkesi olarak sıraladı. Ayrıca, 15 yaşındakiler için ünlü küresel PISA/OECD sıralamasında, Hollanda performans açısından en yüksek ülkelerden biri olarak listelenmiştir. 25-64 yaşındaki Hollandalıların üçte biri, OECD ortalaması olan %24’ün önemli ölçüde üzerinde bir üniversite diplomasına sahiptir.

*PISA çalışmasının amacı eğitim yöntemlerinde standartlaştırmayı ve gelişmeyi arttırmakla birlikte dünyada okul çocuklarının başarısını karşılaştırmak ve test etmektir.

Hollanda Eğitim Ücretli mi?

Hollanda eğitim fırsatlarında eşitlik açısından dünyanın en iyi ülkeleri arasında yer alıyor ve devlet tarafından finanse edilen 13 Hollanda üniversitesinin tümü, The Times Higher Education Dünya Üniversite Sıralamalarında tipik olarak iyi puanlar alıyor. Hollanda’da eğitim oldukça ekonomiktir. İlk ve orta dereceli okullar için ücretsizdir; ebeveynlerin yıllık öğrenim ücretini ancak çocukları 16 yaşına geldikten sonra ödemeleri gerekir ve düşük gelirli aileler hibe ve kredi için başvurabilir.

Öğrenci Raporları ve Notları

Çoğu okul, yılda iki kez, ‘çok iyi’ ile ‘yetersiz’ arasında değişen derecelerde bir okul raporu verir ve ebeveynleri 10 dakikalık bir toplantıda çocuklarının sonuçlarını konuşmak için davet eder. Bir çocuğun bir yılı tekrar etmesi veya atlaması oldukça yaygındır ve insanlar genellikle buna karşı gelmezler.

Dünyanın en mutlu çocuklarının eğitim sistemi böyle….

Kaynaklar:

https://leverageedu.com/blog/best-education-system-in-the-world/

https://globuzzer.mn.co/posts/an-explanation-of-the-dutch-education-system

https://www.expatica.com/nl/education/children-education/dutch-education-system-100816/

https://www.xpat.nl/moving-to-netherlands/netherlands-facts/national-education-system/

https://en.wikipedia.org/wiki/Education_in_the_Netherlands

https://www.springplankettenleur.nl/index.php?section=26&page=210

https://www.devogids.nl/opleidingen/het-vmbo/

https://ncee.org/quick-read/statistic-of-the-month-the-netherlands-education-system/

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/voortgezet-onderwijs/vraag-en-antwoord/hoe-zit-de-havo-in-elkaar