Geçen yıl bu zamanlar ben de çocuğum için ortaokul seçme telaşındaydım. O kadar çok okul, o kadar çok seçenek vardı ki, nereden başlayacağımı bilemedim.
“Hangi okul daha iyi?” “Ya yanlış seçim yaparsak?” diye kafamda bin tane soru dönüp duruyordu. Ama süreç ilerledikçe bazı şeyleri daha net görmeye başladım ve bu sürecin aslında sanıldığı kadar karmaşık olmadığını fark ettim.
Geçtiğimiz günlerde Open Dag (Açık Günler) etkinlikleri vardı. Yani çocuklar, potansiyel okullarını ziyaret etti, derslere göz attı ve hatta mini les denilen mini deneme derslerine katıldı. Bence bu aşama, çocukların “bu okul bana uygun mu?” sorusuna yanıt bulması için harika bir fırsat!
Bu yazıda, kendi deneyimlerimden yola çıkarak Hollanda’da ortaokul seçimi sürecinde nelere dikkat etmeniz gerektiğini adım adım anlatacağım. Kendi yaşadıklarımı paylaşarak sizlere bu süreçte yardımcı olmak istiyorum. Hadi başlayalım!
1. İlkokul Tavsiyesi: Sürecin İlk Adımı
Öncelikle, Hollanda’da ortaokul seçimi tamamen rastgele yapılan bir şey değil. İlkokulun son yılında, öğretmenler çocuğun akademik başarısını, öğrenme hızını ve ilgi alanlarını değerlendirerek bir tavsiye (advies) veriyor. Bu tavsiye genellikle şu üç ana seviyeden biri oluyor:
- VMBO (4 yıl): Daha çok pratik yönü güçlü öğrenciler için mesleki eğitim odaklı.
- HAVO (5 yıl): Akademik yönü kuvvetli, üniversiteye hazırlık aşaması gibi düşünülebilir.
- VWO (6 yıl): Daha teorik ve analitik, üniversiteye hazırlık için en yüksek seviye.
Bazı okullar karma sınıflar sunuyor (HAVO/VWO veya VMBO-T/HAVO gibi), bu da çocuğun hemen kesin karar vermeden seviyesini keşfetmesine fırsat tanıyor. İşte burada brugklas devreye giriyor!
Brugklas, ilkokuldan ortaokula geçişi kolaylaştıran bir adaptasyon yılı gibi. Çocuklar burada dersleri deneyimleyip hangi seviyeye daha uygun olduklarını keşfediyor. Eğer ihtiyaç duyulursa, yıl sonunda seviye değişikliği bile mümkün!
Yani her şey en başta kesinleşmiyor, çocuklar için biraz daha deneme süresi var. Bu da hem onlara hem de bize büyük rahatlık!
2.Çocuğunuza Uygun Eğitim Türünü Bulun
Hollanda’daki okulların eğitim yaklaşımları birbirinden farklı. Klasik eğitim veren okulların yanı sıra daha özgürlükçü veya teknik odaklı seçenekler de var. Bu nedenle, çocuğunuzun ilgi alanlarına ve öğrenme stiline en uygun olanı seçmek önemli. İşte bazı farklı eğitim türleri:
- Montessori: Öğrencinin bağımsız öğrenmesini teşvik eden, esnek ve bireyselleştirilmiş bir eğitim modeli.
- Dalton: İş birliği, özgüven ve bağımsız öğrenmeyi destekleyen bir sistem.
- Technasium: Teknik ve bilim ağırlıklı bir program. Eğer çocuğunuz mühendislik veya teknolojiye ilgi duyuyorsa harika bir seçenek olabilir.
- TTO (İki Dilli Eğitim): Derslerin hem Hollandaca hem de İngilizce verildiği sistem.Başka ülkeye taşınmayı düşünüyorsanız, çift dilli bir okul çok mantıklı bir seçim olabilir.
3. Okulları Araştırın
Ortaokul seçimi yaparken en önemli adımlardan biri bölgenizdeki okulları araştırmak. Bunu yapmak için birkaç farklı kaynaktan faydalanabilirsiniz:
- Belediyenin internet sitesi: Bulunduğunuz bölgede hangi okulların olduğunu görebilirsiniz.
- Scholen op de Kaart (scholenopdekaart.nl): Bu platform, okulların başarı oranları, eğitim kalitesi, öğrenci memnuniyeti gibi önemli bilgileri içeriyor. Bu siteyi basisschool seçerken de kullanmıştım.
- Deneyimli velilerden fikir alın! Çevrenizde daha önce okul seçimi yapmış ebeveynlerle konuşmak, gerçekten çok işe yarıyor. Onların gözlemleri, sürece daha farklı bir perspektiften bakmanızı sağlayabilir. (Facebook gruplarında bu konuda soru soran o kadar çok veli gördüm ki, yalnız olmadığınızı bilin!
Biz de önce geniş bir okul listesi oluşturduk, ardından kriterlerimize göre bazılarını eledik.
4.Open Dag (Açık Günler) Olmazsa Olmaz!
Açık günler deneme günleri de denebilir, okul seçimi sürecinde en ama en kritik aşama diyebilirim! Çünkü bir okulun web sitesinde harika fotoğraflar paylaşması veya puanlarının yüksek olması, oranın çocuğunuz için doğru yer olduğu anlamına gelmez. İşte burada devreye Open Dag’lar giriyor.
Biz de birkaç farklı okula gittik ve her birinin havası çok farklıydı! Kimi okul ultra modern, teknolojiyle iç içe, kimi okul ise daha geleneksel ve disiplinliydi. Mini les’ler sayesinde çocuğum öğretmenlerle tanıştı, derslerin nasıl geçtiğini deneyimledi ve bana en önemli cümleyi söyledi:
“Anne, ben burayı sevdim”
İşte seçim yaparken en önemli şey de bu! Çocuğunuzun mutlu olabileceği, kendini rahat hissedebileceği bir yer bulmak.
Zaten çocuklarımız için göç etmedik mi? Yeni nesil, “Saçımı senin için süpürge ettim” yerine, “Senin için göç ettim” diyecek çocuklarına, işin şakası tabii. Onların en iyi eğitimi alması için elimizden geleni yapıyoruz!
5.Çocuğunuzun Fikrini Almayı Unutmayı
Şimdi dürüst olalım, okul seçerken bazen ebeveynler olarak kendi isteklerimizi ön planda tutabiliyoruz. “Bu okul daha iyi!” “Buranın eğitimi çok kaliteli!” diyerek çocuğumuzun hislerini göz ardı edebiliyoruz. Ama unutmamak lazım ki bu okula gidecek olan biz değil, çocuğumuz!
Birkaç okulu gezdikten sonra çocuğunuzun fikrini alın:
✅Kendini hangi okulda daha iyi hissetti?
✅Öğretmenler nasıl, sıcak kanlı mı?
✅Okulun sunduğu ek programlar ilgi çekici mi?
Bu noktada arkadaşlar da büyük rol oynuyor. Çocuklar genellikle arkadaşlarıyla aynı okula gitmek istiyor ve bu, ulaşım açısından da büyük kolaylık sağlıyor.
Hollanda’da çoğu çocuk okula bisikletle gidiyor ve sabahları birlikte yola çıkıyorlar, Asya okula hiç yalnız gitmedi. Hep bir yol arkadaşı oldu.
Arkadaşlık önemli ama en önemlisi çocuğunuzun kendini mutlu ve rahat hissedeceği bir okul seçmesi!
6.Ulaşım, Okul Saatleri ve Diğer Pratik Şeyler
Seçtiğiniz okul harika olabilir, ama çok uzaksa ve çocuğunuz her gün 45 dakika pedal çevirmek zorundaysa, işler biraz zorlaşabilir.
Hele de bir Türk ana yüreği buna dayanamaz! Bu yüzden seçim yaparken ulaşımı da mutlaka hesaba katın. Nasıl ilkokulda (basisschool) okula yakın oturmak büyük bir avantajsa, ortaokulda (middelbare) da aynı durum geçerli.
Çocuğunuzun her gün uzun mesafeler gitmesi yerine, ulaşımı kolay bir okulu tercih etmek hem onun hem de sizin için rahatlatıcı olacaktır.
Bisikletle gidip gelebilir mi?
Toplu taşımaya yakın mı?
Geziler, özel programlar, ekstra dersler
Bunlar küçük detaylar gibi görünse de günlük hayatı bayağı etkiliyor. Sonra sabahın köründe “Anne, beni arabayla bıraksana!” diye söylenmeler başlamasın. O yüzden şimdiden düşünmekte fayda var, benden söylemesi!
7. Son Karar ve Kayıt Süreci
Açık günleri gezdik, çocuğum kararını verdi, her şey yolunda. Peki şimdi ne yapıyoruz? Başvuru sürecine dikkat etmek gerekiyor!
Son yıllarda Hollanda’da ortaokul kayıt sistemi lotery (kura) yöntemiyle yapılıyor, tabii her okul için geçerli değil.Yani eskisi gibi “ilk gelen kayıt olur” sistemi yok, onun yerine herkes başvurularını belirlenen tarihlerde yapıyor ve kura sonucu hangi okula yerleştiği belli oluyor.
Okullar size bir link veriyor, o link üzerinden kayıt yapıyorsunuz.
Sistemde istediğiniz okulları sıralıyorsunuz (1. tercihten aşağıya doğru).
Şansınız yaver giderse en çok istediğiniz okula yerleşiyorsunuz
Bu sistemin avantajı, herkesin eşit şansa sahip olması. Dezavantajı ise kesin olarak tercih ettiğiniz okula gidememe ihtimalinizin olması. O yüzden sıralamayı yaparken gerçekten istediğiniz okulları yazmak çok önemli. Eğer ilk tercihinize çıkmazsa, listedeki diğer okullara yönlendiriliyorsunuz.
Hiç bilmediğimiz bir sistem, biraz heyecanlı, biraz stresli ama umarım herkesin gönlüne göre olur.
Kolay Gelsin